24-12-2018, 21:30
ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ (580 - 490 π.Χ.)
![[Εικόνα: attachment.php?aid=9]](https://ekel.gr/attachment.php?aid=9)
Καταγόταν από τη Σάμο, όπου και γεννήθηκε· πέθανε σε ηλικία 90 ετών στο Μεταπόντιο της Νότιας Ιταλίας από βίαιο θάνατο (συγκεκριμένα μια αντίπαλη φατριά, με επικεφαλή τον Κύλωνα, έβαλε φωτιά στο σπίτι στο οποίο έμενε, με αποτέλεσμα να καεί μέσα σ’ αυτό και ο ίδιος ο Πυθαγόρας).
Ήταν μέγιστος Έλληνας μαθηματικός επιστήμονας φιλόσοφος και ηγέτης ιδιαίτερα σημαντικής πολιτικό-θρησκευτικής κίνησης της εποχής του, θεωρούμενος και ως ο ιδρυτής της μαθηματικής επιστήμης, μάλιστα δε σε διεθνές επίπεδο.
Σε ηλικία 18 ετών μόνο κέρδισε μια πρώτη νίκη και στέφθηκε Ολυμπιονίκης στο αγώνισμα της πυγμαχίας, που τότε λογιζόταν απ’ τα σπουδαιότερα του στίβου.
Η διδασκαλία του Πυθαγόρα υπήρξε μόνο προφορική· και γι’ αυτό είναι δύσκολη η ακριβής γνώση όλων γενικά των φιλοσοφικό-επιστημονικών δοξασιών του. Η Σχολή του αποτελούσε «κλειστό κύκλωμα» κι ένα είδος μυστικισμού κυριαρχούσε επάνω στα διδασκόμενα μέσα σ’ αυτή.
Σχετικά πρέπει να λεχθεί ότι οι οπαδοί και μαθητές του έπαιρναν όρκο πως θα τηρήσουν αυστηρή εχεμύθεια, κρατώντας απόρρητα απ’ τους αμύητους τα όσα μάθαιναν εκεί. Υποστηρίζεται από πολλούς (και είναι μάλλον το πιθανότερο) η γνώμη, κατά την οποία η οργάνωση του Πυθαγόρα δεν ήταν καθαρά θρησκευτική, αλλά περισσότερο πολιτική, στρεφόμενη κατά των δημοκρατικών της νήσου του.
Γι’ αυτό άλλωστε, και οι τελευταίοι αυτοί με πραγματική μανία αντιμετώπισαν τον Πυθαγόρα και τους οπαδούς του, τους οποίους λίγο αργότερα κατάσφαξαν στην κυριολεξία. Οπωσδήποτε η προσωπικότητα του Πυθαγόρα έχει έκτοτε περιβληθεί με τον πέπλο του μυστηρίου και του θρύλου.
Το μόνο σίγουρο σχετικά είναι ότι άσκησε λίαν σημαντική επίδραση για την ανάπτυξη, στα πλαίσια του Ελληνικού χώρου, της φιλοσοφίας των «μερικών» λεγόμενων επιστημών, ιδιαίτερα δε της επιστήμης των μαθηματικών.
Σαν μέθοδο έρευνας του μεταχειρίσθηκε την παρατήρηση, πιστεύοντας συνάμα, πως τα όντα δεν εξαντλούνται μ’ όσα υποπίπτουν στις αισθήσεις μας, αλλά πως, πέρα από αυτά, υπάρχει και μια ουσία «αϊδιός», η οποία ναι μεν είναι άμεσα αντιληπτή, αλλά ενυπάρχει σ’ όλα γενικά τα πλάσματα, εξασφαλίζοντας την τάξη και την αρμονία και σ’ όλα τα υπόλοιπα, δηλαδή και στα «μη όντα».
Την δε ουσία αυτή ο Πυθαγόρας την είχε επονομάσει «αριθμό» (όχι βέβαια υπό τη μαθητική της έννοια, αλλά υπό ευρύτερη φιλοσοφική και καθαρά συμβολική της σημασία). Έτσι φέρεται στο συμπέρασμα ότι, εκτός από τον κόσμο των όντων, υπάρχει και ο υπερβατικός κόσμος των «αριθμών», που δεν είναι δυνατόν να τον αντιληφθούμε με τα αισθητήρια όργανά μας, αλλά μόνο με την ονομασθείσα από αυτόν τον ίδο «διαίσθηση».
Παράλληλα, ο Πυθαγόρας δίδαξε ότι η ψυχή είναι αθάνατη και ότι υπάρχουν μεταθανάτιος: τόσο επιβράβευση, για τους ενάρετους ανθρώπους, όσο και ποινές για τους μη ενάρετους (δηλαδή αμαρτωλούς ανθρώπους).
Μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά του αποφθέγματα είναι και τα εξής:
1) «Μη εν πολλοίς ολίγα λέγε, αλλ’ εν ολίγοις πολλά», δηλαδή: «Ας μη λες λίγα με πολλά λόγια, αλλά πολλά (και ζουμερά) πράγματα, με λίγα μόνο λόγια».
2) «Εν οργή μήτε τι λέγειν μήτε τι πράττειν», δηλαδή: «Όταν βρίσκεσαι σε κατάσταση οργής, ούτε να λες ούτε και να πράττεις κάτι».
3) «Δικαιοσύνην ασκίν λόγω τε και έργω», δηλαδή: «Με λόγια και με έργα (έμπρακτα) να εφαρμόζεις τη δικαιοσύνη».
4) «Διπλούν ορώσιν οι μαθόντες γράμματα», δηλαδή: «Οι μορφωμένοι βλέπουν διπλά» (σε σύγκριση με τους απαίδευτους ανθρώπους).
Θα ήταν παράλειψη μεγάλη, αν δεν αναφέραμε το σπουδαίο «Πυθαγόρειο θεώρημα» ότι: Το τετράγωνο της υποτεινούσης ορθογωνίου τριγώνου ισούται με το άθροισμα των τετραγώνων των δύο καθέτων πλευρών, για τη λύση του οποίου, λέγεται ότι θανάτωσε 100 βόδια, έκαμε δηλαδή Εκατόλιβη α2= β2 + γ2.
Καταγόταν από τη Σάμο, όπου και γεννήθηκε· πέθανε σε ηλικία 90 ετών στο Μεταπόντιο της Νότιας Ιταλίας από βίαιο θάνατο (συγκεκριμένα μια αντίπαλη φατριά, με επικεφαλή τον Κύλωνα, έβαλε φωτιά στο σπίτι στο οποίο έμενε, με αποτέλεσμα να καεί μέσα σ’ αυτό και ο ίδιος ο Πυθαγόρας).
Ήταν μέγιστος Έλληνας μαθηματικός επιστήμονας φιλόσοφος και ηγέτης ιδιαίτερα σημαντικής πολιτικό-θρησκευτικής κίνησης της εποχής του, θεωρούμενος και ως ο ιδρυτής της μαθηματικής επιστήμης, μάλιστα δε σε διεθνές επίπεδο.
Σε ηλικία 18 ετών μόνο κέρδισε μια πρώτη νίκη και στέφθηκε Ολυμπιονίκης στο αγώνισμα της πυγμαχίας, που τότε λογιζόταν απ’ τα σπουδαιότερα του στίβου.
Η διδασκαλία του Πυθαγόρα υπήρξε μόνο προφορική· και γι’ αυτό είναι δύσκολη η ακριβής γνώση όλων γενικά των φιλοσοφικό-επιστημονικών δοξασιών του. Η Σχολή του αποτελούσε «κλειστό κύκλωμα» κι ένα είδος μυστικισμού κυριαρχούσε επάνω στα διδασκόμενα μέσα σ’ αυτή.
Σχετικά πρέπει να λεχθεί ότι οι οπαδοί και μαθητές του έπαιρναν όρκο πως θα τηρήσουν αυστηρή εχεμύθεια, κρατώντας απόρρητα απ’ τους αμύητους τα όσα μάθαιναν εκεί. Υποστηρίζεται από πολλούς (και είναι μάλλον το πιθανότερο) η γνώμη, κατά την οποία η οργάνωση του Πυθαγόρα δεν ήταν καθαρά θρησκευτική, αλλά περισσότερο πολιτική, στρεφόμενη κατά των δημοκρατικών της νήσου του.
Γι’ αυτό άλλωστε, και οι τελευταίοι αυτοί με πραγματική μανία αντιμετώπισαν τον Πυθαγόρα και τους οπαδούς του, τους οποίους λίγο αργότερα κατάσφαξαν στην κυριολεξία. Οπωσδήποτε η προσωπικότητα του Πυθαγόρα έχει έκτοτε περιβληθεί με τον πέπλο του μυστηρίου και του θρύλου.
Το μόνο σίγουρο σχετικά είναι ότι άσκησε λίαν σημαντική επίδραση για την ανάπτυξη, στα πλαίσια του Ελληνικού χώρου, της φιλοσοφίας των «μερικών» λεγόμενων επιστημών, ιδιαίτερα δε της επιστήμης των μαθηματικών.
Σαν μέθοδο έρευνας του μεταχειρίσθηκε την παρατήρηση, πιστεύοντας συνάμα, πως τα όντα δεν εξαντλούνται μ’ όσα υποπίπτουν στις αισθήσεις μας, αλλά πως, πέρα από αυτά, υπάρχει και μια ουσία «αϊδιός», η οποία ναι μεν είναι άμεσα αντιληπτή, αλλά ενυπάρχει σ’ όλα γενικά τα πλάσματα, εξασφαλίζοντας την τάξη και την αρμονία και σ’ όλα τα υπόλοιπα, δηλαδή και στα «μη όντα».
Την δε ουσία αυτή ο Πυθαγόρας την είχε επονομάσει «αριθμό» (όχι βέβαια υπό τη μαθητική της έννοια, αλλά υπό ευρύτερη φιλοσοφική και καθαρά συμβολική της σημασία). Έτσι φέρεται στο συμπέρασμα ότι, εκτός από τον κόσμο των όντων, υπάρχει και ο υπερβατικός κόσμος των «αριθμών», που δεν είναι δυνατόν να τον αντιληφθούμε με τα αισθητήρια όργανά μας, αλλά μόνο με την ονομασθείσα από αυτόν τον ίδο «διαίσθηση».
Παράλληλα, ο Πυθαγόρας δίδαξε ότι η ψυχή είναι αθάνατη και ότι υπάρχουν μεταθανάτιος: τόσο επιβράβευση, για τους ενάρετους ανθρώπους, όσο και ποινές για τους μη ενάρετους (δηλαδή αμαρτωλούς ανθρώπους).
Μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά του αποφθέγματα είναι και τα εξής:
1) «Μη εν πολλοίς ολίγα λέγε, αλλ’ εν ολίγοις πολλά», δηλαδή: «Ας μη λες λίγα με πολλά λόγια, αλλά πολλά (και ζουμερά) πράγματα, με λίγα μόνο λόγια».
2) «Εν οργή μήτε τι λέγειν μήτε τι πράττειν», δηλαδή: «Όταν βρίσκεσαι σε κατάσταση οργής, ούτε να λες ούτε και να πράττεις κάτι».
3) «Δικαιοσύνην ασκίν λόγω τε και έργω», δηλαδή: «Με λόγια και με έργα (έμπρακτα) να εφαρμόζεις τη δικαιοσύνη».
4) «Διπλούν ορώσιν οι μαθόντες γράμματα», δηλαδή: «Οι μορφωμένοι βλέπουν διπλά» (σε σύγκριση με τους απαίδευτους ανθρώπους).
Θα ήταν παράλειψη μεγάλη, αν δεν αναφέραμε το σπουδαίο «Πυθαγόρειο θεώρημα» ότι: Το τετράγωνο της υποτεινούσης ορθογωνίου τριγώνου ισούται με το άθροισμα των τετραγώνων των δύο καθέτων πλευρών, για τη λύση του οποίου, λέγεται ότι θανάτωσε 100 βόδια, έκαμε δηλαδή Εκατόλιβη α2= β2 + γ2.